Ή φούγκα τού θανάτου

Μαύρο γάλα της αυγής το πίνουμε το βράδυ
πίνουμε το μεσημέρι και πρωί το πίνουμε τη νύχτα
πίνουμε και πίνουμε
ανοίγουμε ένα μνήμα στους αιθέρες εκει δεν είναι στριμωχτά
γράφει οταν πέφτει σκοτάδι στη Γερμανία
τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
το γράφει και βγαινει απ'το σπίτι κι αστράφτουν τ'αστέρια
σφυρίζει τα σκυλιά του να'ρθουν
σφυρίζει στους Εβραίους του να βγουν τους βάζει να σκάψουν ενα μνήμα στη γη
μας προστάζει παίξετε τώρα για χορό

Μαύρο γάλα της αυγής σε πίνουμε νύχτα
σε πίνουμε μεσημέρι και πρωί σε πίνουμε βράδυ
πίνουμε και πίνουμε
Στο σπίτι κατοικεί ένας άνδρας παίζει με τα φίδια γράφει
γράφει οταν πέφτει σκοτάδι στη Γερμανία
τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
τα σταχτιά σου μαλλιά Σουλαμίθ
ανοίγουμε ένα μνήμα στους αιθέρες εκει δεν είναι κανείς στριμωχτά
Φωνάζει σκάψτε βαθύτερα στο χώμα εσείς κι εσείς οι άλλοι τραγουδήστε και παίξτε
αρπάζει από τη ζώνη το σιδερικό το κραδαίνει τα μάτια του είναι γαλανά
καρφώστε βαθύτερα το φτυάρι εσείς κι εσείς οι άλλοι παίζεται ακόμα για χορό

Μαύρο γάλα της αυγής σε πίνουμε νύχτα
σε πίνουμε μεσημέρι και πρωί σε πίνουμε βράδυ
πίνουμε και πίνουμε
Στο σπίτι κατοικεί ένας άνδρας τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
τα σταχτιά σου μαλλιά Σουλαμίθ παίζει με τα φίδια
Φωνάζει παίξτε το θάνατο ακόμη πιο γλυκά ο θάνατος
είναι ένας μάστορας από την Γερμανία
φωνάζει βαθύνεται τον ήχο των βιολιών και τότε θ'ανεβείτε σαν καπνός στους αιθέρες
τότε θα βρείτε ένα μνήμα στα σύννεφα εκεί δέν είναι κανείς στριμωχτά

Μαύρο γάλα της αυγής σε πίνουμε νύχτα
σε πίνουμε μεσημέρι ο θάνατος είναι ένας μάστορας από την Γερμανία
σε πίνουμε το βράδυ το πρωί
πίνουμε και πίνουμε
ο θάνατος είναι ένας μάστορας από την Γερμανία τα μάτια του είναι γαλανά
σε πετυχαίνει με μολύβι καυτό σου ρίχνει δε σφάλει
Στο σπίτι κατοικεί ένας άνδρας τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
αμολά τα σκυλιά κατά πάνω μας
μας χαρίζει ένα μνήμα στους αιθέρες
παίζει με τα φίδια και ονειρεύεται ο θάνατος είναι ένας μάστορας
από τη Γερμανία

Τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
Τα σταχτιά σου μαλλιά Σουλαμίθ

Ή φωτογραφία είναι από Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχαουζεν ορχήστρα των κρατουμένων πού οδηγεί σε εκτέλεση τούς συναδέλφους τους
Ημερομηνία λήξης 30 Ιουνίου 1942

Ή φούγκα τού θανάτου
Μετάφραση Γιώργος Καρτάκης επίμετρο ποίημα

Γιώργος Καρτάκης 

Ή φούγκα τού θανάτου" το ποίημα τού αιώνα σύμφωνα με τόν Βόλφγκανγκ Έμμεριχ Ή Γκουέρνικα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας κατά Τον Τζόν Φέλστινερ δημιουργήθηκε όπως όλα δείχνουν μετά το 1945.Φίλοι του ποιητή θυμούνται να επιμελείται το ποίημα στο Τσερνοβιτς.Στα διασωθέντα χειρόγραφα ο ίδιος ο Τσελάν είχε σημειώσει την χρονολογία 1944.

o εικοσιτετράχρονος ποιητής είχε μόλις αφεθεί ελεύθερος από το ρουμανικό στρατόπεδο αναγκαστικής εργασίας χωρίς τούς γονείς του οι οποίοι θα πεθάνουν σε ναζιστικό στρατόπεδο συγκεντρώσεως.Αυτες οι εμπειρίες γεμάτες θλιβερές εικόνες αποτελούν το εφαλτήριο για να γραφτεί το ποίημα.Το έργο φέρει αρχικά τόν τίτλο"το Ταγκό του θανάτου"δημοσιεύεται το 1947 σε ρουμανική μετάφραση στό περιοδικό Contemporanul,και στην συνέχεια Θα ενσωματωθεί στήν συλλογή Μήκων και Μνήμη 1952.Ήδη μέσα στον τίτλο κρύβεται μία αντιφατική σύζευξη Θάνατος Μουσική-Χάος και Τάξη.

Ή μετονομασία τού Ποιητή από Ταγκό σε Φούγκα θανάτου διευρύνει την σημασία του έργου η φουγκα αποτελεί το μουσικό σύνολο της δημιουργίας του Μπάχ ενός μάστορα από την Γερμανία έτσι ο όρος φούγκα θανάτου μπορεί να θεωρηθεί πως επισκιάζει αμφισβητώντας αυτόν τον πρωτομάστορα της μουσικής επισκίαση αισθητή αφού μπροστά από τα οικήματα τών δήμιων μέσα στα στρατόπεδα ηχούσαν οι φούγκες που έπαιζε η ορχήστρα των κρατουμένων.Ή φούγκα θανάτου δέν είναι ένα ποίημα για Το Άουσβιτς αλλά αποτελεί μία σύνθεση μνημόσυνο για το σύνολο των θυμάτων στα ναζιστικά στρατόπεδα.Στόχος του ποιήματος δέν είναι ή εικονική αναπαραγωγή σκηνών εξόντωσης αλλά ή προσπάθεια ανάκλησης στη συνείδηση γεγονότων υποδεικνύοντας την σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε έναν προοδευτικό πολιτισμό και την αγριότητα που ο ίδιος πολιτισμός επιδεικνύει.

Στήν μία πλευρά στέκουν τα θύματα(το εμείς)που σκάβουν στόν εξωτερικό χώρο και παίρνουν την διαταγή να παίξουν για χορό,στην άλλη πλευρά υπάρχει ένας άνδρας που αντιπροσωπεύει τούς δράστες γράφει ένα γράμμα σε μία γυναίκα ή οποία ενσαρκώνει το σύνολο των γυναικών της Γερμανίας(Μαργαρίτα) αυτή ή αντιπαραβολή ή οποία λειτουργεί όμοια όπως ή φωνή και η αντήχηση,η μορφή και ή σκιά δημιουργεί τη δραματική φόρτιση στο λόγο.

Το έργο είναι γραμμένο πάνω στο μέτρο του μουσικού όρου της Φούγκας ο οποίος προέρχεται από την λατινική λέξη (Fuga) που σημαίνει φυγή τροπή απόδραση ενώ στα Γερμανικά σημαίνει αρμός (Fuge) χρησιμοποιήθηκε από τον ύστερο Μεσαίωνα για να χαρακτηριστεί είδη αντιστικτηκής σύνθεσης που βασίζονταν στην μίμηση και ειδικότερα το είδος πού ονομάζεται σήμερα κανόνας ο κανόνας είναι ένα πολυφωνικό έργο στο οποίο όλες οι φωνές τραγουδούν τήν ίδια μελωδία αρχίζοντας η μία μετά την άλλη με διάφορα φάσης κάποιων μέτρων.

Ο Τσελάν μεταφράζει αυτό το ηχητικό σχήμα σε ακολουθίες σύμφωνα με το μοτίβο Λέξη Ήχος Εικόνα ενώ παράλληλα απουσιάζει από το ποίημα οποιοδήποτε σημείο στίξης.Μέ δάνεια από τους τομείς της μουσικής και της λογοτεχνίας το όνομα Μαργαρίτα(Φάουστ) και ή παρθένος Σουλαμίθ (Άσμα Ασμάτων) το ποίημα διασχίζει τις παραδοσιακές φόρμες και σύν-αρμολογεί αταιριαστες μεταξύ τους αντιθέσεις όπως τόν ρομαντικό επιστολογράφο με τον αδίστακτο δράστη.