*************
κοιμήθηκα ελάχιστα
αυτόν τον αιώνα!
μια δυο τρεις
δυο τρεις – τέσσερις
ή πέντε ώρες
τη νύχτα, ή το μήνα
ή το χρόνο
τότε, στα χρόνια του σύντομου ύπνου
πολλά πράγματα ήταν ακόμη αληθινά
ο χρόνος είχε χρόνο
κι ήσουν γυμνός
αν είχες την υπομονή
να ξεντυθείς
μίλησα ελάχιστα
αυτόν τον αιώνα!
μια δυο τρεις
δυο τρεις – τέσσερις
ή πέντε λέξεις ίσως
ή προτάσεις, ή γλώσσες
δεν υπήρχε ακόμα η 11η Σεπτεμβρίου
ούτε η 3η Οκτωβρίου
ούτε και η 15η Μαρτίου
η περίσταση ήταν λοιπόν ευνοϊκή
ν’ αφήσεις το χρόνο ελεύθερο
να υποδυθεί επιτέλους το χώρο
τα σιωπηλά, τρεμάμενα ρυάκια
του φωτός
πάνω απ’ τη συνοικία του σταθμού της Φρανκφούρτης
όλα τα χρόνια
σαν έγινα δεκαοχτώ
μπορώ να τ’ απαγγείλω ακόμα
κελάρυζαν
σαν τις τουλίπες κάτω απ’ τη μηχανή του γκαζόν
μια γραφή καταθέτοντας
στη χλόη
που αποκρυπτογραφείς μονάχα
με μέτωπο θολό
και άγρυπνα κοκκινισμένα μάτια
κοιμήθηκα ελάχιστα
αυτόν τον αιώνα!
κάθε άνοιξη τόσο έγκλημα
τόση έκρηξη και ταραχή
άρχισα λοιπόν να συλλαβίζω τις μέρες
καθόμουνα μπροστά στις μέρες
όπως μπροστά στο δελτίο των οκτώ και συλλάβιζα
τα ονόματά τους, τα νέα
τις ειδήσεις τους: ΤΡΙ ΤΗ
ώσπου κι αυτές με τη σειρά τους
βάλθηκαν να συλλαβίζουν
το συλλαβίζον στόμα μου
ώσπου με ξέραν πια
συλλαβή προς συλλαβή απ’ έξω
σήμερα ζω στην οδό Ντούνκερ ώρα 19.40
στους 39,6
βαθμούς κάτω απ’ τη γλώσσα
στην καρδιά μου
τέμνεται ο 52ος βόρειος παράλληλος
με τον 13ο μεσημβρινό ανατολικά του Γκρίνουιτς
αυτό μας κάνει συν πλην Βερολίνο
κι αυτό (λίγο-πολύ) μου φτάνει!
η Τρίτη είναι απ’ τις μέρες η πιο αποτρόπαιη
επωάζει έναν Μάη
που σαν πυρετός σαρώνει τις αισθήσεις
και σκοτώνει κάθε κέφι
ο ουρανός της είναι σαν παράθυρο στην κόλαση -
λίμνη βαριά, σαν να κλαίγαμε
είναι ως συνήθως η συνέπεια
λίμνη βαριά, σαν να κλαίγαμε
μας κλονίζει συθέμελα, ρημάζει τις σκέψεις μας
και μας πλήττει θανάσιμα σχεδόν ανάμεσα στη σαρκικότητα
και την ξέφρενη χάρη της καθημερινότητας
η Τρίτη είναι απ’ τις μέρες η πιο αποτρόπαιη:
dies martis μέρα πολέμου θα πει
--------------------------------------------------------- (..)
εσένα ωστόσο σε γνώρισα Παρασκευή:
και μάλιστα μέσα στο χρόνο
στη γηραιά ήπειρο
και σ’ ένα μπαράκι ονόματι Απόλλων
όμορφα ήταν, δε λέω
σαν εικόνες ακινητοποιημένες από βίντεο
που φρέναραν και γίναν αναμνήσεις
ώμοι που σταματούν για μια ανάσα
μπροστά σε γυάλινες ψυχρές προθήκες
κάπου εκεί στο πουθενά –
ήμασταν καιρό ζευγάρι
ώσπου οι κοινές μας μέρες
βγάλανε άλμπουμ
με τον Πάουλ Γκονζάλβες στο σαξόφωνο
και Μπάρνετ Νιούμαν
στον καμβά
ύστερα τέλειωσε ο αέρας
-------------------------------------------------------- (..)
σήμερα είναι ξανά Παρασκευή
μια αναλογική μέρα
σ’ έναν ψηφιακό κόσμο
πού είναι η θεά
που στο δικό της το χέρι
χρωστάμε
τα λάφυρα της σημερινής ημερομηνίας
τόσο πολύ παρόν
όπου ο Μπραντ Πιτ παίζει τον παρόντα
ο κόσμος πίνει Red Bull
και ξεδίνει χορεύοντας
house ή trance
κι ωστόσο εγώ χτες μόλις είδα
μια από τις μέρες τις καθημερινές
με το νόημα που ‘χαν κάποτε
ν’ αναζητάει καταφύγιο κάτω από μια αμυγδαλιά
-------------------------------------------------------- (..)
όταν φέρνω στο νου μου ημέρες
σαν κι αυτές της εβδομάδας λόγου χάρη
ή απλώς σαν κι αυτές του χρόνου
φέρνω στο νου μου ημέρες
που κρατάνε λίγο
θα μπορούσαν να παιχτούν σε οποιοδήποτε γωνιά της γης
any old γωνιά της γης will do
και που μπορείς να κάτσεις να τις ακούσεις
όπως ακούς ένα καινούργιο CD
η μουσική τους είναι εξαιρετικά δυνατή
αν και δεν χρειάζεται ο νους σου να πάει στον Τζίμι Χέντριξ
στον Λιστ ή στον Λουίτζι Νόνο
είναι μια μουσική με το τώρα οπλισμένη
και στο τώρα ανοίγοντας πυρ
μια μουσική με μουσικότητα
ώστε ακόμα κι οι κουφοί
αφουγκράζονται
και αφουγκράζονται
και αφουγκράζονται
κοιμήθηκα ελάχιστα
αυτόν τον αιώνα!
ο ύπνος είναι μη εφαρμοσμένο παρόν
χρειάζομαι το παρόν για να ζήσω
χωρίς παρόν
τι να σου κάνει και το Βερολίνο!
είκοσι χρόνια
άραξα πλάι στις φωτιές του Βερολίνου
εκτόξευσα ποτά
κι έκλαψα μια τρύπα στο έδαφος
έκλαψα για το παρόν
περίμενα
μπροστά στις όχθες της πόλης
ώσπου αφαίρεσαν απ’ τον Ουώλτ Ουίτμαν
και το τελευταίο φύλλο χλόης
τότε χύμηξα
στο παρόν
κι η νύχτα
αυτή η μαύρη σαραβαλιασμένη μηχανή
με τ’ άστρα καρφωμένα πάνω της
πήγε να την πέσει στα παρασκήνια
γιατί η σκηνή του παρόντος
είναι πάντα φωτεινή
Βέβαια δε μιλώ για μέρες
που μπορούν να διαλέξουν
τη βδομάδα που θα ματώσουν, ούτε για μέρες
που παίρνουν εκείνο το χρώμα το ιώδες του μετάλλου
επειδή έρχεται κακοκαιρία
ή για μέρες που προ ημερών κιόλας
την αιώνια επιστροφή τους
κουβαλούσαν σαν ιό
δε μιλώ για την καθημερινή Δευτέρα
και για τη δόνησή της
πάνω στις καθαρές ημιτονοειδείς ταλαντώσεις
ή γενικά για την καθημερινή μέρα
---------------------------------------------------- (...)
σ’ αυτόν τον αιώνα της βίας
και της πλήξης
10.000 μέτρα πάνω απ’ το Άμστερνταμ
με εξωτερική θερμοκρασία 58 βαθμούς υπό το μηδέν
και ταχύτητα πτήσης στα 870 χιλιόμετρα την ώρα
που ισοδυναμούν με 540 μίλια περίπου
στέλνουν τα δάχτυλά μου ένα αντίγραφο
του γόνατού σου, μια κάρτα με το γόνατό σου
στον εγκέφαλό μου, την οποία εγώ,
επιστρέφοντας στο Βερολίνο, καλώ να συνδράμει
ενώ γράφω το ποίημα
long distance dancers
που αρχίζει με τις λέξεις:
κολυμπάω μες στη σάρκα
και κλείνει με το λυπητερό ρεζουμέ:
δεν είχε καθόλου χρόνο πάνω μου
-------------------------------------------------- (...)
Βερολίνο Αύγουστος Σήμερα
μέρες λικνιστές, καλό τζαμάρισμα
αλλά και φόβος για το μεσημέρι
φόβος για ασαφές περίγραμμά του
φόβος για το ευθυτενές δόρυ
με το οποίο ο ήλιος του
τρυπάει κάθετα την οδό Στρέτζκι
εκεί όπου εγώ
ενδίδοντας σε μια ριψοκίνδυνη διάθεση
έδωσα ραντεβού
με μια, πώς να την πεις αλλιώς,
γυναίκα, που το μικρό της είναι Κάρμεν
που έχει λογαριασμό e-mail στη yahoo
γράφει τη διατριβή της για τον Ούβε Γιόνζον
ο αριθμός του κινητού της είναι 0179 / 4242117
και φροντίζει ώστε το δικό της Σάββατο, 5 Μαΐου 2001
με το δικό μου Σάββατο, 5 Μαΐου 2001
να συμπέσουν
------------------------------------------------------------- (...)
μια μέρα
σαν να ‘χει αγοραστεί στα Macy’s
σαν να ‘χει χορευτεί απ’ την Τζίντζερ Ρόντζερς
και να ‘χει γίνει σαμπλ για το MTV
μια μέρα
που φρεσκαρίστηκε με δυο τρεις σταγόνες «Eternity»
του Κάλβιν Κλάιν
απεικονίστηκε ως άντρας ή μοντέλο
σε μια γιγαντοαφίσα
πάνω απ’ την πύλη του Βραδεμβούργου
που υποσχόταν ότι αυτός που θα πάρει τηλέφωνο
μέσα σε εικοσιτέσσερις ώρες
και θα δώσει τον πιο πετυχημένο ορισμό
της αμερικανοφερμένης έννοιας «blowjob»
για το Dirty Morning Show
στους 94.2
θα κερδίσει το πρώτο βραβείο
τρεις μέρες στο Αμβούργο
έτσι λοιπόν σπεύσαμε κι εμείς
------------------------------------------------------------- (...)
εικοστός αιώνας
αιώνας του παρόντος
κάθε βδομάδα και μια νέα εποχή
αφρισμένη, φλεγόμενη απ’ τα χρόνια
το ένα σήμερα κυνήγησε το άλλο
τα χθες – μονάχα πριονίδια
που πετάχτηκαν απ’ το σήμερα
las horas artificiales
los anos artificiales
ho paura! Adelante!
ύστερα η αλλαγή πριν την αλλαγή
η Νέα Οικονομία
το σύγκρυο
που τον καιρό εκείνο
μόλις που ξεμύτιζε
σήμερα συνεχίζει την πορεία του ακάθεκτη
και αύριο θα βρει άσχημο τέλος
------------------------------------------------------------- (...)
κυρίες και κύριοι
αυτά είναι τα χέρια μου
το βλέπετε και μόνοι σας
είναι χέρια που δεν το βάλανε
ποτέ στα πόδια
όταν το ζήτημα ήταν η λογοτεχνία
ή το Βερολίνο
κυρίες και κύριοι
αυτά είναι τ’ αυτιά μου
κάθονται αριστερά και δεξιά
από τα μάτια μου
κρυφακούν τα βλέμματά μου
και τι βλέπουν αυτά τα βλέμματα
------------------------------------------------------------- (...)
είναι η ζωή ωραία ή είναι ο κόσμος
μεγάλος ή είναι ο ουρανός γαλανός ή
είναι η λέξη δυνατή ή είναι η θάλασσα
βαθιά ή είναι το καλοκαίρι καυτό ή
ΕΙΣΑΙ
ΕΙΣΑΙ ΑΠΛΩΣ
ΕΙΣΑΙ ΑΠΛΩΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΕΣΥ;
κι είναι το εσύ εκεί για να μην
μένει χωμένο μέσα στο εγώ κι είναι το εσύ
απ’ τις προσωπικές αντωνυμίες αυτή που δονείται πιο πολύ
Εγώ-Σχισμή, Εμένα-Αστυνομικό Μητρώο
Οιωνός-Ανατολής του Είναι
------------------------------------------------------------- (...)
παραμονή Πρωτοχρονιάς του 2000
απ’ το ένα δευτερόλεπτο στο άλλο
πηδήξαμε συγχρόνως σ’ ένα άλλο λεπτό
μια άλλη ώρα
έναν άλλο χρόνο
μια άλλη δεκαετία
έναν άλλο αιώνα
και μια άλλη χιλιετία
μόνο ο κόσμος
γύρω απ’ την πύλη του Βραδεμβούργου
έμεινε προσωρινά ο ίδιος
πίσω μας βρισκόταν μια 8η Οκτωβρίου
μπροστά μας μια 11η Σεπτεμβρίου
και κάπου ανάμεσα μια 15η Μαρτίου
GERHARD FALKNER
Πόλη αμφίδρομης επικοινωνίας- ground zero
[Αποσπάσματα]
Εισαγωγή-Μετάφραση:
ΜΑΡΙΝΑ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΙΔΟΥ
Ο Γκέρχαρντ Φάλκνερ γεννήθηκε το 1951 στο Σβάμπαχ της Βαυαρίας και πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1980 με την ποιητική συλλογή έτσι αρχίζουν στο σώμα οι μέρες (so beginnen am körper die tage). Οι συλλογές που ακολούθησαν, όπως η ανάσα κάτω απ’ τη γη (der atem unter der erde, 1984), το Χιλιοστό πρόσωπο ενικού (X-te Person Einzahl, 1995), τα Ενδογενή ποιήματα (Endogene Gedichte, 2000) συνέβαλαν στο να εδραιώσει τη θέση του ανάμεσα στους σημαντικότερους σύγχρονους Γερμανούς ποιητές. Παράλληλα ο Φάλκνερ δημοσίευσε δοκίμια, μεταφράσεις, δύο θεατρικά έργα, που παραστάθηκαν από γερμανικούς θιάσους, ενώ επιμελήθηκε και ανθολογίες σύγχρονης αμερικανικής και ουγγρικής λογοτεχνίας, καθώς και νέων Γερμανών ποιητών. Κατά καιρούς έχει διαμείνει στη Νέα Υόρκη, το Μεξικό, το Άμστερνταμ, το Σαν Φραντσίσκο και τη Ρώμη. Για το έργο του έχει λάβει πολυάριθμες διακρίσεις. Σήμερα ζει στο Βάιγκενντορφ (Βαυαρία) και στο Βερολίνο.
Η Πόλη αμφίδρομης επικοινωνίας-ground zero (Gegensprechstadt-ground zero, 2005), είναι η τελευταία ποιητική δουλειά του Φάλκνερ. Πρόκειται για μια εκτεταμένη σύνθεση, την οποία ο ποιητής επεξεργαζόταν για δέκα χρόνια. Με το έργο αυτό ο Φάλκνερ στήνει ένα διάλογο με την πόλη του Βερολίνου, ανιχνεύοντας τη σημερινή του φυσιογνωμία, ενώ ταυτόχρονα καταθέτει ένα εκτενές σχόλιο πάνω στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Εδώ η ατομική περιπέτεια διασταυρώνεται με τη συλλογική: ο ποιητής περιεργάζεται τον κόσμο γύρω του και τον εαυτό του μέσα σ’ αυτόν, και μεταγράφει ποιητικά τις εντυπώσεις του. Με γλώσσα αιχμηρή, ευθύβολη, με διάθεση εριστική όσο και παιγνιώδη, ο Φάλκνερ αποτυπώνει το σημερινό τοπίο της σύγχυσης, φωτογραφίζει τα αδιέξοδα και τις αντιφάσεις της εποχής. Αφήνει την επικαιρότητα και την καθημερινότητα να εισβάλουν στην ποίησή του και συγχρόνως καταφέρνει να διατηρεί το λόγο του σε υψηλή ποιητική ένταση και θερμοκρασία. Πειραματίζεται με διάφορα στυλ γραφής, αρέσκεται στα λεκτικά παιχνίδια και τους γλωσσικούς ακροβατισμούς, δημιουργεί ζωηρές εικόνες, προκρίνει την έκπληξη, τον αιφνιδιασμό, τις τολμηρές συνάψεις λέξεων. Τέλος, η διακειμενικότητα είναι αναμφίβολα ένα απ’ τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το έργο: ο Φάλκνερ συνομιλεί εδώ, άλλοτε φανερά, άλλοτε πιο υπόγεια, μ’ ένα πλήθος ποιητών (με τον Έλιοτ, τον Πάουντ, τον Μάντελσταμ, τον Γκίνσμπεργκ, τον Χάινε, τη Σύλβια Πλαθ, την Ίνγκερ Κρίστενσεν, μεταξύ άλλων) και παραπέμπει σε εκτεταμένες ποιητικές συνθέσεις του 19ου και του 20ού αιώνα. Η γερμανική έκδοση της Πόλης αμφίδρομης επικοινωνίας συνοδεύεται από CD, όπου ακούγεται η φωνή του ποιητή, ενώ το έργο παρουσιάστηκε και ζωντανά (Βερολίνο, 2003) με τη σύμπραξη του συνθέτη David Moss.
Ποιήματα του Γκέρχαρντ Φάλκνερ, τόσο από την Πόλη αμφίδρομης επικοινωνίας όσο και από προηγούμενες συλλογές του, έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό Ποίηση (τεύχος 28, φθινόπωρο-χειμώνας 2006) σε μετάφραση του Χάρη Βλαβιανού, της Φοίβης Γιαννίση και της Μαρίας Κυρτζάκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου