Αναγνώστες

Γιατὶ τὸ ξέρω· πιὸ βαθιὰ κι ἀπ᾿ τὸν πηχτὸν ἀστρόφως, κρυμμένος σὰν ἀετός, μὲ περιμένει, ἐκεῖ ποὺ πιὰ ὁ θεῖος ἀρχίζει ζόφος, ὁ πρῶτος μου ἑαυτός... ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012

ANNA AKHMATOVA




                                         

Εισαγωγή
                                                                                                    
Ήταν μια εποχή που μόνο οι νεκροί
χαμογελούσαν, ευτυχισμένοι στην ησυχία τους.                              
Το Λένινγκράντ κρέμονταν σαν ένα άχρηστο                                            
κόσμημα στην πλευρά των φυλακών                                                          
Μια εποχή όταν τρελαμένοι απ’ τα βασανιστήρια                           
οι κατάδικοι σε φάλαγγες περπατούσαν                                                     
και τα σφυρίγματα των μηχανών                                                                 
το σύντομο τραγούδι του αποχωρισμού έλεγαν                              
Αστέρια θανάτου πάνω μας στέκονταν                                                       
κι η αθώα Ρωσία κουλουριάζονταν                                                             
κάτω από τις ματωμένες μπότες                                                                  
κάτω από τους τροχούς της κλούβας.



1 Απριλίου 1957  Λένινγκραντ                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     


Αντί  προλόγου
                                                                                                                       
Στα φοβερά χρόνια της Γιεζοφτσίνα*, πέρασα 17 μήνες
 περιμένοντας στην ουρά μπροστά στις φυλακές του
 Λένινγκραντ.
Μια μέρα κάποια με γνώρισε. Τότε μια γυναίκα
που στεκόταν πίσω μου και δεν είχε ακούσει μάλλον ποτέ το
 όνομά μου βγήκε από τη νάρκη πού όλοι ήμασταν και ρώτησε
με τα παγωμένα χείλη της κοντά στο αυτί μου ( όλοι μιλούσαμε
 ψιθυριστά εκεί).                                                                                
    «Μπορείς να περιγράψεις αυτό;»                                                                        
    «Μπορώ», είπα.                                                                                    
Τότε ένα αδιόρατο χαμόγελο απλώθηκε πάνω σ’ αυτό που
κάποτε ήταν το πρόσωπό της.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                
*Γιεζοφτσίνα: Ο Γιεζόφ ήταν αρχηγός της μυστικής αστυνομίας του Στάλιν
κατά τα τέλη του 1930 και καθαιρέθηκε αργότερα και ο ίδιος.




 1                                                                                               
                                                                                               
1935
      
Σε πήραν μακριά την αυγή                                                               
περπατούσα πίσω σου σαν σε κηδεία                                                         
Τα παιδιά έκλαιγαν στο σκοτεινό δωμάτιο,                                      
Τα κεριά έσταζαν κοντά στην εικόνα                                                           
Η παγερότητα της εικόνας στα χείλη σου.                                       
Ιδρώτας θανάτου στο μέτωπό σου…Μη ξεχνάς!                            
Θα ουρλιάζω κοντά στους πύργους του Κρεμλίνου                                   
σαν τις γυναίκες των Στρέλτσι*                                                                                                                                                                                                        
  
(Το ποίημα αναφέρεται στη σύλληψη του Ν.Ν.Πούνιν)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              
* Οι Στρέλτσι, ήταν σώμα στρατιωτικό που οργανώθηκε γύρω
στα 1550 από τον Ιβάν τον Τρομερό. Στα 1698 ο Πέτρος τους
νίκησε έξω από την Μόσχα και τους διέλυσε.                


                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             
2                                                         
      

Ο γαλήνιος Ντον κυλάει ήσυχα                                                        
το κίτρινο φεγγάρι μπαίνει στο σπίτι                                                                                                                                                           
Μπαίνει με το καπέλο του στραβά                                                   
το κίτρινο φεγγάρι βλέπει τη σκιά                                                                                                                                                                            
Αυτή η γυναίκα είναι άρρωστη                                                         
αυτή η γυναίκα είναι μόνη                                                                                                                                                                                                     
Ο άντρας στον τάφο, ο γιός στη φυλακή                                         
κάνετε για μένα την προσευχή

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          

5
           
      
Δέκα εφτά μήνες ουρλιάζω                                                                          
και σε καλώ να γυρίσεις σπίτι                                                                      
Στου δήμιου έπεφτα τα πόδια                                                                       
γιέ μου εσύ και φρίκη μου                                                                             
όλα μπερδεμένα είναι εδώ                                                                           
Ποιός είναι άνθρωπος                                                                                               
και ποιός θεριό                                                                                                          
Για την εκτέλεση θ’ αργήσει                                                                          
Και μόνο σκονισμένα άνθη                                                                           
και θυμιατήρι κουδουνίζει                                                                              
Πατήματα πηγαίνουν πουθενά                                                                     
Ίσια στα μάτια με κοιτά                                                                                 
Με γρήγορο χαμό απειλεί                                                                             
πελώριο αστέρι από ψηλά                                                                                                                                                                                                                                                  
                                               1939


6                                                                                                                                                                                                                                                                                             
Ανάλαφρες πετούν οι εβδομάδες                                                                 
Τι συνέβη, δεν καταλαβαίνω.                                                                                   
Πώς εσύ, γιόκα μου, στη φυλακή                                                                 
Πώς σε κοίταζαν οι λευκές νύχτες                                                               
και πώς πάλι σε κοιτούν                                                                               
με το καυτό γερακίσιο βλέμμα                                                                      
Για τον ψηλό σου το σταυρό μιλούν                                                 
Μιλούν για θάνατο                                                                                                                                                                                                                                                                            
                                                       1939        



7                                                                                                                                                                                                                                                                                                                
Ετυμηγορία

Η πέτρινη λέξη έπεσε                                                                                                           
στο στήθος μου που ήταν                                                                                          
ακόμα ζωντανό                                                                                                                     
     
Δεν πειράζει ήμουν ετοιμασμένη                                                                              
κάπως θα συμβιβαστώ μ’ αυτό.                                                                                                                                                                                                                               
Σήμερα έχω να κάνω δουλειά πολλή                                                                      
Πρέπει τη μνήμη να σκοτώσω                                                                                  
πρέπει την καρδιά μου να πετρώσω                                                                       
πρέπει να μάθω να ζω απ’ την αρχή.                                                                                                                                                                                                                      
Αλλιώς ... Σιγοτρίζει το καλοκαίρι το ζεστό                                                  
γιορταστικός καιρός έξω από το παραθύρι                                                 
Ένιωθα πολύ καιρό αυτόν τον ερχομό                                                                    
αυτή τη μέρα τη λαμπρή και το άδειο σπίτι.                                                                                                                                                                                                                                     
                                                  Καλοκαίρι  1939



8                     
               
Σε θάνατο
                                                                                                                      
Θα έρθεις σίγουρα-γιατί όχι τώρα;                                                               
Σε περιμένω-για μένα πολύ δύσκολο.                                                         
Έσβησα το φως κι άφησα την πόρτα ανοιχτή                                             
Για σένα τόσο απλό και θαυμάσιο                                                                
πάρε όποιο σχήμα θέλεις                                                                              
Ξέσπασε σα βλήμα σκότωσέ με                                                                  
Ή ακόμα ύπουλα σα ληστής με βαρίδι                                                         
Ή δηλητηρίασέ με στου τύφου τους καπνούς                                              
Ή με μια καταγγελία σ’ όλους μέχρι αηδίας γνωστή                                   
πάνω απ’ το μπλε πηλήκιο* να δω                                                              
απ’ το φόβο κάτασπρο το διαχειριστή.                                                         
Τώρα είναι το ίδιο για μένα.                                                                          
Ο ποταμός Γιενισέι** κυλάει                                                                         
το πολικό αστέρι λάμπει                                                                               
κι η τελευταία φρίκη κρύβει                                                                          
τη γαλάζια λάμψη λατρευτών ματιών                                                                                                                                                                                                                                              
                                      19 Αυγούστου 1939                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             
* Το μπλε πηλήκιο: εννοεί τη σύλληψη από τα όργανα της εξουσίας.                                                                                                                               
** Γιενισέι: ποταμός στη Σιβηρία όπου βρίσκονταν πολλά
από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

9         
                                                                                                                       
Ήδη η τρέλα έχει μισοσκεπάσει                                                                   
την ψυχή μου με τη φτερούγα της                                                                
και μου δίνει δυνατό ποτό να πιω                                                                 
και με τραβάει προς τη          μαύρη κοιλάδα                                                         
Κατάλαβα πως πρέπει                                                                                             
να αφήσω να με νικήσει                                                                               
όπως άκουγα στο παραλήρημά μου,                                                           
ήδη ξένο σε μένα.                                                                                          
Δε θα μ’ αφήσει να πάρω                                                                             
τίποτα μαζί μου                                                                                                          
( όμως την ικετεύω                                                                                        
όμως την ενοχλώ με προσευχή)                                                                  
ούτε του γιου μου τα τρομερά μάτια                                                 
την πέτρινη υπομονή,                                                                                               
ούτε τη μέρα που η θύελλα ήρθε,                                                                 
ούτε την ώρα της επίσκεψης στη φυλακή                                        
ούτε τη γλυκιά δροσιά των χεριών                                                               
ούτε το θόρυβο της σκιάς στις λεύκες                                                          
ούτε το μακρινό ανάλαφρο ήχο-                                                                  
την παρηγοριά των τελευταίων λόγων.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              
                                                   4 Μαΐου 1940
Anna Akhamatova 

Επίλογος       

           
Ξεχώρισα πώς τα πρόσωπα μαραζώνουν                                                 
πώς ο τρόμος φανερώνεται κάτω απ’ τα βλέφαρά τους                
πώς οι ταλαιπωρίες πάνω στα μάγουλα χαράζουν                        
σκληρές σελίδες σφηνοειδείς,                                                                      
πώς οι σταχτόξανθες κι οι μαύρες κοτσίδες                                     
ασημένιες σε μια νύχτα γίνονται,                                                                  
ένα χαμόγελο σβήνει σε ταπεινά χείλη,                                                       
ο φόβος τρεμουλιάζει σε γέλιο ξερό.                                                
Δεν προσεύχομαι για μένα μόνο                                                                  
αλλά για όλους που μαζί μου στέκονταν                                                     
στο σκληρό κρύο, στη ζέστη του Ιούλη,                                                       
κάτω από τον κόκκινο τοίχο τον τυφλό.                                                                                                                                                                                                                                                                   
                                                                                   1940
 
Μετάφραση: Μαρία Καρδάτου

Δεν υπάρχουν σχόλια: