Αναγνώστες

Γιατὶ τὸ ξέρω· πιὸ βαθιὰ κι ἀπ᾿ τὸν πηχτὸν ἀστρόφως, κρυμμένος σὰν ἀετός, μὲ περιμένει, ἐκεῖ ποὺ πιὰ ὁ θεῖος ἀρχίζει ζόφος, ὁ πρῶτος μου ἑαυτός... ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2015

ΖΕΙΣ


ΖΕΙΣ μες στην τύρβη ακούγοντας προσεκτικά,
Θαμνίτης, νιφετώδης.
Πήγαινε στον Σπρέε, πήγαινε στον Χάβελ,
Πήγαινε στων χασάπηδων τους γάντζους,
Στους κόκκινους πασσάλους
 με τα μήλα τα σουηδικά-

Έρχεται το τραπέζι με των εορτών τα δώρα,
Γυρίζει γύρω από μια Εδέμ-
Κόσκινο έκαναν τον  άνδρα, η γυναίκα
Χρειάστηκε  να κολυμπήσει, η σκρόφα,
Για την ίδια, για  τον ουδένα,  τον καθένα-

Το κανάλι Λαντβέρ δεν θα κελαρύσει.
Τίποτε
Δεν θα σταματήσει.

Μετφρ: Ιωάννα Αβραμίδου


Στο ποίημα γίνεται λόγος για τον πνιγμό της Λούξεμπουργκ και το γάζωμα με σφαίρες του Λίμπκνεχτ, ο Τσελάν ενσωματώνει φράσεις των φονιάδων της Λούξεμπουργκ όπως «σκρόφα» και μια φράση ενός συντρόφου του Λίμπκνεχτ «έγινε κόσκινο από τις σφαίρες».  Την Λούξεμπουργκ την είχαν πετάξει στο κανάλι, από τη γέφυρα Λάντβερ. Επίσης, πριν τους δολοφονήσουν, τους είχαν μεταφέρει στο ξενοδοχείο Εδέμ. Το νερό δεν θα κελαρύσει, δεν θα μιλήσει για τον πνιγμένο, θα συνεχίσει σιωπηλό την ροή του, όπως και η γλώσσα που δεν θα σταματήσει να μιλά για το γεγονός.
Αναφέρεται επίσης στη γιορτή των Χριστουγέννων. Στις 23 Δεκέμβρη , ο Τσελάν με τον φίλο του Βάλτερ Γκεόργκι, επισκέφτηκαν το μέρος όπου εκτελέστηκαν  οι πρωτεργάτες της απόπειρας δολοφονίας του Χίτλερ,  στις 20 Ιουλίου 1944, και κατόπιν πήγαν σε χριστουγεννιάτικο παζάρι, όπου υπήρχαν χριστουγεννιάτικα στεφάνια, φτιαγμένα  από σουηδικό ξύλο, στολισμένα με μήλα.  Το τραπέζι με τα δώρα που γυρίζει γύρω από μια (κι όχι την) Εδέμ, είναι, κατά την άποψή μου, τα διαψευσμένα πολιτικά ιδανικά .
Θαμνίτης , νιφετώδης: Στα γερμανικά δεν υπάρχουν τα ρήματα που φτιάχνει ο Τσελάν από τις λέξεις θάμνος, νιφάδα και μέσα στο ποίημα χρησιμοποιεί τις μετοχές umbuscht, umflockt). Προτίμησα να χρησιμοποιήσω τα δόκιμα αρχαιοελληνικά επίθετα  που σημαίνουν «όμοιος με θάμνος», «όμοιος με  νιφάδα». (βλπ. Liddell+Scott). Εδώ βέβαια αναφέρεται στο πυκνό χιόνι που τον είχε σκεπάσει εκείνη την ημέρα.
Ο Τσελάν χρησιμοποιεί 2 λέξεις που εμπεριέχουν μέσα τη λέξη Eden (Εδέμ): Schw-eden, (Σουηδία) j-eden (καθέναν), είναι αδύνατον να παραμείνει η λέξη εντός των ελληνικών λέξεων «Σουηδία», «καθέναν», εδώ χρειάζονται σημειώσεις.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: