Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΑΥΤΙΛΟΣ

                       

                               [Π ρ ο β ο λ έ α ς   γ']

Σκηνή πρώτη: Ο πρώτος χριστιανός βασιλεύς Κωνσταντίνος δίνει
διαταγή να συλλάβουν και θανατώσουν τον ίδιο του το γιο Κρίσπο.

Σκηνή δεύτερη: Άνθρωποι του Ηράκλειου έχουν οδηγήσει στα βα-
σανιστήρια τον ανεψιό του Θεόδωρο και το νόθο γιο του Αδαλάριχο.
Τους κόβουν τη μύτη, τα χέρια και το δεξί πόδι.

Σκηνή τρίτη: Αφού έχει τυφλώσει τον ανήλικο γιο της Κωνσταντί-
νο, η Ειρήνη η Αθηναία αναγορεύει Μέγα Λογοθέτη τον ευνούχο
Σταυράκιο.

Σκηνή τέταρτη: Τον ερωμένο της Ιωάννη Τσιμισκή οδηγεί κρυφά η
Θεοφανώ στα συζυγικά δώματα του Παλατιού για να δολοφονήσει
τον Νικηφόρο Φωκά.

Σκηνή πέμπτη: Μέσα στην εκκλησία, την ώρα που γίνεται μνημόσυ-
νο για τον αυτοκράτορα Θεόδωρο Λάσκαρι, ο Μιχαήλ Παλαιολόγος
δολοφονεί τον ανήλικο Ιωάννη Δ' και παίρνει τη θέση του.

Σκηνή έκτη: Στον εωθινό των Χριστουγέννων, ο Μιχαήλ Τραυλός,
βοηθημένος από άλλους έξι συνωμότες, σκοτώνει τον ευεργέτη του
αυτοκράτορα Λέοντα τον Ε'. ,

Σκηνή εβδόμη: Ο Ανδρόνικος Κομνηνός στραγγαλίζει τον ανεψιό
του Αλέξιο και παντρεύεται τη χήρα του, που είναι δεκατριών ετών.

                      ΜΥΡΙΣΑΙ ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΝ [ XV-ΧΧΙ]

                                                  XV

Τα παιδικά μου χρόνια είναι γεμάτα καλαμιές. Ξόδεψα πολύν άνεμο
για να μεγαλώσω. Μόνον έτσι όμως έμαθα να ξεχωρίζω τους πιο ανε-
παίσθητους συριγμούς, ν' ακριβολογώ μες στα μυστήρια.
Μια γλώσσα όπως η ελληνική όπου άλλο πράγμα είναι η αγάπη και
άλλο πράγμα ο έρωτας· άλλο η επιθυμία και άλλο η λαχτάρα· άλλο η
πίκρα και άλλο το μαράζι· άλλο τα σπλάχνα κι άλλο τα σωθικά. Με
καθαρούς τόνους, θέλω να πω, που -αλίμονο- τους αντιλαμβάνον-
ται ολοένα λιγότερο αυτοί που ολοένα περισσότερο απομακρύνον-
ται από το νόημα ενός ουράνιου σώματος που το φως του είναι ο αφο-
μοιωμένος μας μόχθος, έτσι καθώς δεν παύει να επαναστρέφεται κά-
θε μέρα όλος θάμβος για να μας ανταμείψει.

Θέλουμε δε θέλουμε, αποτελούμε το υλικό μαζί και το όργανο μιας
αέναης ανταλλαγής ανάμεσα σ' αυτό που μας συντηρεί και σ' αυτό
που του δίνουμε για να μας συντηρεί: το μαύρο που δίνουμε, για να
μας αποδοθεί λευκό·  το θνησιμαίο, αείζωο.

Και χρωστάμε στη διάρκεια μιας λάμψης την πιθανή ευτυχία μας.

                                             XVI

Έχει και η ψυχή τον δικό της κονιορτό που, εάν σηκωθεί μέσα μας
αέρας, αλίμονο. Οι ορμές χτυπάνε στα παράθυρα, τα τζάμια θρυμμα-
τίζονται. Λίγοι ξέρουν ότι ο υπερθετικός στα αισθήματα σχηματίζε-
ται με το φως, όχι με τη δύναμη. Κι ότι χρειάζεται χάδι εκεί που βά-
ζουν μαχαίρι. Ότι ένας κοιτώνας με τη μυστική συνεννόηση των σω-
μάτων μας παρακολουθεί παντού και μας παραπέμπει στην αγιότητα
χωρίς συγκατάβαση.

Α! όταν η στιγμή φτάσει να καθίσουμε κι εμείς πάνω στο πεζούλι κά-

ποιας Αγίας Πρέκλας εν μέσω αγριοσυκών, μορεών με ερυθρούς
καρπούς, εις έρημον τόπον, απόκρημνον ακτήν, τότε η μικρή Κουμ-
πώ μ' ένα κερί στο χέρι θα σηκωθεί στις μύτες των ποδιών να φτάσει
εκεί ψηλά, μέσα στον αναστεναγμό μας, όλα τα εύφλεκτα: πάθη,
πείσματα, φωνές οργής, μυριάδες έντομα χρωματιστούλια, που να
λαμπαδιάσει ο τόπος!

                                             XVII

Και να, καταμεσής της αθλιότητας, από τις ανασκαφές της Σαντορί-
νης, από την απελπισία πιο πέρα - επιτέλους: μια Κόρη Θηρασία
φτάνει τεντώνοντας το χέρι της σαν να λέει «Χαίρε Κεχαριτωμένε».

Δεν είμαι ζωγράφος, Κόρη Θηρασία. Μα θα σε πω με ασβέστη και
με θάλασσα. Θα σε προεχτείνω μ' αυτά που γράφω σ' αυτά που πράτ-
τω. Θα σου προσφέρω μια ζωή (τη ζωή που δεν αξιώθηκα) χωρίς
αστυνόμους, χωρίς φακέλους, χωρίς κελιά. Μόνο μ' ένα λευκό πουλί
πάνω από το κεφάλι σου.

Θα φυτέψω αμπέλια-λέξεις. Θα κτίσω Ανάκτορα μ' αυτά που μου δί-
νεις ν' αγαπώ. Από την Ηγησώ θα φτάσω στην αγία Αικατερίνη. Γη
και ειρήνη θα φέρω.

                                            XVIII

Από μικρό παιδί μου γεμίσανε το κεφάλι με την εικόνα ενός θανάτου
κουκουλωμένου στα μαύρα, που κρατά τη ζωή σαν φάκα και μας την
προτείνει ανοιχτή, με το δόλωμα της ηδονής στη μέση. Αφήστε με
να γελάσω. Κάτι άλλο έλεγε κείνος που μασούσε τη δάφνη. Και δεν
είναι τυχαίο που γυρίζουμε όλοι μας γύρω απ' τον ήλιο.

Το σώμα ξέρει.

                                             XIX

Ωραίε μου Αρχάγγελε γεια σου, με τις ηδονές καθώς φρούτα στο

πανέρι!

                                              XX

Ένα βουνάκι αγριολούλουδα, το ίδιο αναλλοίωτα κι αμάραντα όσο
μέσα στη σκέψη μας, τρέμει κάθε φορά που καταφέρνουμε να γίνου-
με αέρας. Και να σκεφτεί κανένας ότι, με την προϋπόθεση να το θε-
λήσουμε όλοι, μπορούμε. Όπως μπορούμε να επεκταθούμε σε όλα
τ' απέραντα τετραγωνικά της ηθικής που απλώνονται πέραν από το
ένα και αποτρόπαιο, φευ, όπου μας έχει καθηλώσει μια πανάρχαιη
βλακεία, στην ανθεκτικότητά της πανίσχυρη.

                                             XXI

Εκφράζομαι όπως ένα περγαμόντο στον πρωινόν αέρα. Η διήθηση
που δεν την αντιλαμβάνεται άλλος κανείς, αυτή έχει σημασία.
Μέσ' από τους κοινωνικούς αγώνες, τη λαχτάρα για δίκιο και για
ελευθερία, το αναπαλλοτρίωτο του ατόμου: μια ευωδία!

Ο άνθρωπος δεν είναι ποτέ τόσο μεγάλος ή τόσο μικρός όσο οι
έννοιες που συλλαμβάνει, από τον Άγγελο αρχινώντας ίσαμε τον
Δαίμονα. Είναι όσο το μέρος που απομένει όταν οι δύο αυτές αντί-
παλες δυνάμεις αυτοεξουδετερωθούνε. Αν μου αρέσει ν' ανάγομαι
στην ευγένεια του δέντρου ή να μετατρέπω σε αίνιγμα τις λύσεις,
είναι γι' αυτό. Για να υποκαθίσταμαι στο παιδί που ήμουνα και να
διαθέτω πάλι, εντελώς δωρεάν, την απέραντη εκείνη ορατότητα, την
ισχυρότερη, τη διαρκέστερη από κάθε άλλης λογής Επανάσταση.

Κοίταζα το κομμάτι που χωρούσε στο μεγάλο τετράγωνο παράθυρο:
λίγες καμένες στεριές και μια λουρίδα κύμα βαθυκύανο. Στον ύπνο
μου, αργότερα, η ώρα τρεις το απόγεμα, έβλεπα τον Ερμή να κατε-
βαίνει από ψηλά, το 'να πόδι λυγισμένο, κρατώντας στην αγκαλιά
του ένα κοριτσάκι με το κεφάλι ανάποδα και τα μαλλιά του χυμένα
στον αέρα.