Η ΖΩΗ ΜΟΥ

    (αποσπάσματα )

    ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΤΡΟ:  ΜΑΡΩ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 

   

                                                                                                               για

                                                                                            τη μητέρα μου & τον πατέρα μου

                                                                                                             πάντα

                                                                                                      εκεί τότε κι εδώ

                                                                                                         για εκείνους

                                                         

                                                       

       

Μια παύση, ένα ρόδο,

κάτι τι στο χαρτί

Μια στιγμή κίτρινη, έτσι όπως τέσσερα χρόνια μετά, όταν ο πατέρας μου γύρισε σπίτι από τον πόλεμο, η στιγμή του χαιρετισμού, καθώς στεκόταν στην αρχή της σκάλας, πιο νέος, πιο αδύνατος απ´ όταν έφυγε, ήταν βαθυκόκκινη- αν και οι στιγμές δεν είναι πια τόσο χρωματιστές.  Κάπου, στο βάθος, τα δωμάτια μοιράζονται ένα σχέδιο από μικρά ρόδα. Όμορφη είσαι αν όμορφα φέρεσαι. Σε ορισμένες οικογένειες, η σημασία της αναγκαιότητας  δεν διαφέρει από την αίσθηση της πρόνοιας.  Τα καλύτερα πράγματα συγκεντρώνονταν στο γράψιμο. Τα παράθυρα στένευαν από τις τούλινες λευκές κουρτίνες που δεν ήταν ποτέ λυτές. Εδώ αναφέρομαι στην έλλειψη σχέσης, αυτή την ακαμψία που ποτέ δεν επιβάλλεται.  Άρα, επαναλήψεις, ελεύθερες από κάθε φιλοδοξία. Η σκιά των ερυθρόδεντρων, είπε εκείνη, ήταν βαριά. Το βελούδο  πρέπει να φθαρεί.  Στους περιπάτους της έμπαινε στους κήπους των άλλων να ξεμασχαλιάσει τα γεράνια και τους κάκτους τους. Ένα τυχαίο ηλιοβασίλεμα καθρεφτίζεται στα παράθυρα. Μια μικρή λακκούβα γεμίζει σύννεφα.  Αν μπορούσες μόνο ν’ αγγίξεις, ή, ακόμα, να πιάσεις αυτά τα γκρίζα γιγάντια πλάσματα. Φοβόμουν τον θείο μου με την κρεατοελιά στη μύτη του, ή τα αστεία του εις βάρος μας που δεν καταλάβαινα, κι ένιωθα άβολα με την βαρηκοΐα  της θείας μου που ήταν κουνιάδα του και που από χρόνια πριν είχε αποκτήσει τη συνήθεια να κουνάει το κεφάλι, συμφωνώντας. Σταθμός μάλλινος. Βλέπεις αστραπή, περίμενε βροντή. Εντελώς λάθος, όπως έγινε.  Πολυκαιρισμένες γραμμές ακολουθούν κάθε ιδέα, αντικείμενο, πρόσωπο, κατοικίδιο, όχημα, και γεγονός. Το απόγευμα κυλά γεμάτο και γι αυτό ατέλειωτο. Πυκνότερο, συμφώνησε εκείνη. Ήταν ένα τικ, τής είχε γίνει συνήθεια, και τώρα ανεβοκατέβαζε το κεφάλι όπως το παιχνίδι μου το πλαστικό πουλί στο χείλος του ποτηριού ,που βούταγε κι έβγαινε από το νερό. Όμως μια λέξη είναι ένας απύθμενος λάκκος. Έμεινε μαγικά έγκυος και μια μέρα άνοιξε στα δυο, γεννώντας ένα πέτρινο αυγό, μεγάλο σχεδόν όσο μια μπάλα. Τον Μάιο όταν οι σαύρες ξεπροβάλλουν από τις πέτρες, οι πέτρες γίνονται γκρίζες, από πράσινες.  Όταν το φως της ημέρας κινείται, εμείς απολαμβάνουμε από μακριά. Τα κύματα κύλαγαν πάνω στο στομάχι μας, όπως η ανοιξιάτική βροχή πάνω σε μια οπωροφόρα πλαγιά.  Λαστιχένιοι προφυλακτήρες σε λαστιχένια αυτοκίνητα. Η αντίσταση στον ύπνο ξαγρυπνώντας.  Σε κάθε χώρα υπάρχει μια λέξη που επιχειρεί να ονοματοποιήσει τον ήχο των γάτων, να συνδέσει  ένα πορτραίτο ακαθόριστο μες στα σύννεφα μ' ένα βουητό στον αέρα. Όμως ο συνεχής θόρυβος δεν είναι προάγγελμα της μουσικής που θα ακολουθήσει.  “Όλα είναι θέμα ύπνου,” λέει ο Κοκτώ, αλλά ξεχνάει τον καρχαρία, που δεν το κάνει.  Η αδημονία επαγρυπνεί. Ίσως από την αρχή, πριν ακόμα μιλήσει κανείς, να είναι ήδη η  ανησυχία η συνθήκη, που καθιερώνει το ασαφές όριο το οποίο αργότερα  διαχωρίζει τα γεγονότα από την εμπειρία.  Βρες ένα συρτάρι που δεν είναι γεμάτο. Ο ύπνος βυθίζει τη δουλειά μας στο σκοτάδι. Η μπάλα χάθηκε σε μια συστάδα από μυρτιές. Ήμουν σ' ένα δωμάτιο με τα μικροπράγματα απ' όπου μια μεταγενέστερη νοσταλγία θα μπορούσε να προκύψει, μια παραχαϊδεμένη παιδική ηλικία. Κάθονται σε ψάθινες καρέκλες, τα πόδια τους βυθισμένα ακανόνιστα στο έδαφος, έτσι που ο καθένας τους να γέρνει ελαφρά κι η στάσης τους να προσαρμόζεται ανάλογα.  Οι αγελάδες ζεσταίνουν το δικό τους παχνί. Τους κοιτάζω βιαστικά κι έχω την εντύπωση ότι κινούνται.  Μια "προφορική ιστορία" στο χαρτί.  Εκείνο το πρωί σήμερα το πρωί.  Το λέω για την ψυχή γιατί δεν είναι προαιρετική.  Οι υπαινιγμοί γίνονται μια πυκνότερη σκιά στο δωμάτιο με την χαρακτηριστική εθιμική ετοιμότητα του, μια μορφή φορτισμένης αναμονής, μια συνεχής φροντίδα, αυτήν που σκεφτόμουν όταν άρχισα την παράγραφο, « Τόσο πολύ από την παιδική ηλικία ξοδεύεται σ' ένα είδος αναμονής. »                             

       

 H Λυν Χετζίνιαν γεννήθηκε το 1941 στο San Francisco. Είναι ποιήτρια, δοκιμιογράφος, μεταφράστρια, εκδότρια, καθηγήτρια στο University of California, Berkeley, πρόεδρος της Ακαδημίας Αμερικανών Ποιητών. Τελευταία ποιητικά βιβλία της: Saga / Circus (Omnidawn, 2008) και η συλλογή ποίησης Situations, Sings, σε συνεργασία με τον ποιητή Jack Collom (Adventures in Poetry, 2008).  Προηγούμενα έργα της: The Fatalist (Omnidawn, 2003), Slowly και The Beginner (Tuumba Press, 2002), A Border Comedy (Granary Books, 2001),  η συλλογή δοκιμίων The Language of Inquiry, (The University of California Press, 2000).  Μικτά έργα: The Eye of Enduring σε συνεργασία με τη ζωγράφο Diane Andrews Hall (1996), Qúê Trân με δικό της κείμενο και μουσική του John Zorn, τα δύο βιβλία The Traveller and the Hill and the Hill και The Lake με τη ζωγράφο Emilie Clark, το βραβευμένο πειραματικό ντοκιμαντέρ Letters Not About Love με σκηνοθέτη τον Jacki Ochs, και το The Grand Piano: An Experiment in Collective Autobiography, σε συνεργασία με άλλους εννέα ποιητές. Μεταφρασμένα έργα της έχουν κυκλοφορήσει στη Σουηδία, Φινλανδία,  Δανία, Ολλανδία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Σερβία, Ρωσία, Κίνα και Ιαπωνία.  Η ίδια έχει μεταφράσει ποίηση του σύγχρονου Ρώσου ποιητή Arkadii Dragomoshchenko, Description και Xenia (1990 και 1994,  Sun & Moon Press), έχει δώσει συχνά διαλέξεις ταξιδεύοντας στη Ρωσία και σε χώρες της Ευρώπης. Από το 1976 διευθύνει τον εκδοτικό οίκο Tuumba Press, από το 1981 έως 1999 εκδίδει μαζί με τον ποιητή Barrett Watten το περιοδικό Poetics Journal, τελευταία διευθύνει μαζί με τον συγγραφέα και καλλιτέχνη Travis Ortiz το εκδοτικό πρόγραμμα Atelos,  παρουσιάζοντας νέους ποιητές του "μικτού είδους" γραφής, όπου συνδέεται ο ποιητικός λόγος με εκφραστικά μέσα άλλων τεχνών. H Λυν Χετζίνιαν τιμήθηκε με το Βραβείο Ανεξάρτητης Λογοτεχνίας από τη Σοβιετική λογοτεχνική οργάνωση "Ποιητική Λειτουργία" στο Λένινγκραντ (1989), με χορηγίες και διακρίσεις των California Arts Council, National Endowment for the Arts, και Poetry Fund. Ζει στο Berkeley της Καλιφόρνιας. 

                                                      ________________

Εισαγωγικό σημείωμα:  Από τις 45 δομικές ενότητες του αυτοβιογραφικού ποιήματος Η Ζωή μου, "προορισμένες να μιμηθούν τον χωροχρόνο του πνεύματος'' [1],  όπως αναφέρει η Χετζίνιαν, έχουν επιλεγεί οι τέσσερις πρώτες,  καθώς και μια ενότητα από τις επόμενες δεκαετίες των 45 χρόνων  αυτής της αυτοβιογραφίας.  Η αρίθμηση των ενοτήτων δεν υπάρχει στο βιβλίο, χρησιμοποιείται ενδεικτικά για την περίπτωση, αντιστοιχεί ωστόσο στην ακολουθία τους μέσα στο κείμενο.

 1    Μια παύση, ένα ρόδο, κάτι τι στο χαρτί

 2    Όσο για εμείς  που «λατρεύουμε  το ξάφνιασμα»

 3    Φαινόταν ότι είχαμε μόλις αρχίσει κι ήμασταν ήδη εκεί

 4    Ένα όνομα στολισμένο με χρωματιστές κορδέλες

10   Έχουμε κάνει  περισσότερο δρόμο απ' όσο πράγματι νιώσαμε

24    Ούτε κουτάβι ούτε σκύλος θα μπορούσε να είχε ποτέ τέτοια ικανότητα

        και βέβαια ούτε παπαγάλος

37   Το  τρέξιμο, που αν το διέκοπτες, δεν θά 'χες τίποτα

45   "Αλτρουισμός στην  ποίηση"