ΕΛΛΑΣ ΧΡΟΝΟΚΑΨΟΥΛΑ

γκρίζα παντζούρια βλέπουν σε κοτετσόσυρμα

ελαιόμαυρα νησιά επιπλέουν

σε άγρια σοβάτινη θάλασσα

ο παρθενώνας σου τοίχος φτωχογειτονιάς ω ελλάδα!

θραύσματα και κομμάτια

του στεναγμού του τρελού σου ηρακλείου

επανεμφάνιση αιώνια

σε αρχαίο κολάζ

αρρωστημένος από λέξεις που τσακίστηκαν σε αρένες

αιμάτινης αυτοκρατορίας

σχέδια άγριας παρακμής

αδιέξοδης ομορφιάς

της κνωσσού-καρφιτσωμένη-πεταλούδα

ο Χρόνος επαναλαμβάνει μια μορφή ραγισμένη

άγρυπνη βία που στέρεψε

από νόημα

ω κάψουλα των κύκλων που μαρτυράς

αιώνιο κίνδυνο και ψευδαίσθηση που φτερουγίζει

γύρω απ’ την φλόγα της ματαιότητας

δεν υπάρχει διαφυγή

οι πλανήτες συγκρούονται

σεισμός και ξέσπασμα πολέμου κομήτες

καταβυθίζονται στα προκλητά καμπαναριά της λογικής

διατρέχουν κυκλικά τον ήλιο

κι επιστρέφουν στην κοσμική ισχύ των εκτοξευμένων άστρων!

μυαλά συμπιεσμένα από την ιστορία και νεύρα

που επιταχύνουν τον Θάνατο περνούν

μέσα από πένθιμες ελπίδες

παρόλο που τίποτα δεν μπορεί ολικά να καθηλώσει

τους διαλυμένους εγκεφαλικούς χάρτες της παράνοιας!

κανένα προσχέδιο για τα

ατόφια κενά της χιλιετίας!

τέρμα οι νύχτες! τέρμα η

σοφία! τέρμα

τα παραδείσια προϊόντα χαμένων μυστικών δρόμων!

η στιγμή ακυρώθηκε

η ζωή πέταξε μακριά το κλειδί

μέσα σ’ αυτόν τον πόλεμο όλων

εναντίων όλων

ο Θάνατος γράφει κατάσαρκα

το σιωπηλό του ποίημα

ο ίκαρος χάνει τα φτερά του έρχεται ορμώντας μες απ’ την κοσμική σκόνη

ο πολυμήχανος δαίδαλος κλαίει

πολύ αργά ανάμεσα στα συντρίμμια

τρέμουν τα επιστημονικά του χέρια

βουνά

καταρρέουν καθώς οι θάλασσες αποκόπηκαν

απ’ τις κλίνες τους και οι ήπειροι σχίστηκαν

σαν το χαρτί αφήνοντας σεληνιακούς κρατήρες

η λεμουρία βυθίστηκε η μου βυθίστηκε η ρωσία και η αμερική θα βουλιάξουν

ο πάπας περπατά θρηνώντας

μέσα στον καταποντισμένο καθεδρικό

πάνω από πνιγμένα και καβουρνιασμένα

πτώματα

η γη αιμοστάζει πάνω στον ήλιο

με γδαρμένο το κεφάλι

κάτω απ’ την θάλασσα

τα πάντα

στη θέση τους

πως αλλιώς θα

μπορούσε να γίνει;

ακόμη

κι αν το βουητό του καλοκαιριού

απλώνεται

κάτω απ’ αυτόν τον λόφο της πόλης

ο χρυσός

διεισδύει μέσα στον μαύρο αέρα

μια φωνή καταριέται και γκρινιάζει

τα μικρά αγόρια ξεφωνίζουν στις πλαγιές

και τα σπουργίτια ριγούν πάνω

στα τηλεφωνικά σύρματα

αναμένω

με υπερένταση

τη μοναχική ώθηση

Περικοπές από την υπό έκδοση συλλογή ποιημάτων του Harold Norse «Ποιήματα», από τις εκδόσεις Ηριδανός 2009.

«Όποιος αγγίζει ετούτο το βιβλίο αγγίζει έναν άνθρωπο», έγραφε κάποτε στα «Φύλλα Χλόης» ο Ουόλτ Ουΐτμαν. Αγγίζει τον ποιητή στην ολότητά του, από τις χορδές της διάνοιάς του έως τον άνεμο που ξεσηκώνει η καρδιά του. Αυτό συμβαίνει και με κάθε βιβλίο του αμερικανού ποιητή Χάρολντ Νορς. Ανέκαθεν υπήρξε κάτι στην γραφή του που τον ξεχώριζε από τους άλλους ποιητές της γενιάς του, μα και από πολλούς μεταγενέστερους που λίγο ή πολύ ακολούθησαν τα βήματά του.

Μιλάμε λοιπόν για έναν ταραχώδη, αναρχικό ποιητή. Έναν ποιητή που σήμερα δεν εκτιμάται μόνο ως εκφραστής μίας τρανής, θρυλικής εποχής αναζητήσεων που έχει χαθεί πια για πάντα - μα και σαν ο πρώτος αμερικανός ποιητής που προσδιόρισε το γλωσσικό ιδίωμα και τον τρόπο ζωής που ακολούθησαν μετά απ’ αυτόν ολόκληρες γενιές, οι οποίες επηρέασαν καθοριστικά την σύγχρονη ποίηση και ανέδειξαν τον σημαντικό ρόλο της βιωματικής εμπειρίας της.

Έγραψε γι’ αυτόν ο Charles Bukowski: «Μακάρι να χρησιμοποιούσα την γλώσσα όπως εσύ. Έχεις όλες τις λέξεις και τις χρησιμοποιείς με ακρίβεια». Ένας ακόμη από τους μεγάλους θαυμαστές του έργου του, ο William C. Williams, έγραψε: «Οι αναγνώστες βρίσκονται χρόνια πίσω σου, ελάχιστοι αντιλαμβάνονται περί τίνος πρόκειται, βγήκες πιο μπροστά απ’ όλους, φανέρωσες μια νέα δύναμη στη γλώσσα η οποία καθιστά τις θεωρίες περί σύνθεσης απλές κουταμάρες, είμαι αφοσιωμένος σ’ εσένα και σ’ αυτό που κάνεις.».

Ο Χάρολντ Νορς γεννήθηκε το 1916 στη Νέα Υόρκη. Ξεκίνησε τα ταξίδια από πολύ νεαρή ηλικία και έζησε πολλά χρόνια περιπλανώμενος στην Ευρώπη. Αν και καταχωρήθηκε ως ένας από τους ποιητές της Γενιάς των Μπιτ, η ποιητική του σταδιοδρομία είχε ξεκινήσει μία ολόκληρη δεκαετία πριν από εκείνη του ‘50. Προηγήθηκε δηλαδή της λεγόμενης «Μπιτ έκρηξης». Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ‘30, όντας φοιτητής, ξεκίνησε να γράφει συστηματικά ποίηση και συνδέθηκε στενά με τον W. H. Auden, τον Chester Kallman, τον James Baldwin και τον Tennessee Williams. Στην συνέχεια ακολούθησαν οι W.C. Williams, Dylan Thomas, Jane και Paul Bowles, Anais Nin, ο Charles Bukowski κ.ά.

Στους σύγχρονους Αμερικανούς δημιούργησε αίσθηση η πρόσφατη δήλωσή του, στην διάρκεια μίας από τις σπάνιες συνεντεύξεις του, πως, «…αυτό που είναι ο Χριστός για κάποιους, ήταν για μένα ο Κρέην…». Σα να μην αρκούσε αυτό, ο Νορς συνηθίζει να διατυπώνει την προσωπική του πίστη πως είναι φορέας της «Ουϊτμανικής Ψυχής», αψηφώντας κυριολεκτικά όλη εκείνη την στρατιά αναγνωρισμένων ποιητών που ως «Ουϊτμανικοί», καταξιώθηκαν στους ζοφερούς διαδρόμους των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων των Η.Π.Α. και δέχτηκαν, μάλλον αδικαιολόγητα, αμέτρητες διακρίσεις και βραβεία.

Η αλήθεια είναι πως «χάσαμε» τον ποιητή από πολύ νωρίς. Λίγοι ανάμεσα στους λάτρεις της νεότερης ποίησης, κατάφεραν να τον διαβάσουν, πόσο μάλλον να τον μελετήσουν. Αξίζει τον κόπο να σημειώσουμε πως ο Χάρολντ Νορς έχει επισκεφθεί παλιότερα την χώρα μας, και εδώ έγραψε ορισμένα από τα πιο εμπνευσμένα και χαρακτηριστικά του ποιήματα.«Μακάρι να ερχόμουν πάλι στην Αθήνα», μου έγραψε στο τελευταίο του γράμμα. Βλέποντάς τον κανείς, διακρίνει ακόμη και σήμερα την λάμψη του Μεσογειακού ήλιου και της προσηνούς θλίψης, μέσα στα γερασμένα του μάτια.

Γιάννης Λειβαδάς

Αθήνα 2009  

http://www.poiein.gr/